Łąki Bratiańskie

Napisane przez

Andrzej Korecki 

Maryjne  Łąki  Bratiańskie 

W kulcie pogańskim nie spotyka się świątyń, a jedynie święte gaje. Były one materialnym wyrazem kultu drzew. Gaje były ogradzane płotem z ozdobnymi bramami i wejściem, a słowo gaić pierwotnie  oznaczało – zamykać ogrodzeniem.
Na ziemi lubawskiej znajdowały się prawdopodobnie trzy tzw. święte gaje: w Łąkach, Lipach i Kurzętniku, gdzie w XIII wieku poganie składali ofiary bożkom i drzewom.
Objawienie  Matki Boskiej Łąkowskiej (Widzenie  dzieci). Wieki trwająca legenda głosi, że dzieci, pasące bydło na łąkach bratiańskich, nagle bardzo się przelękły, bo piękny jakiś obraz ukazał się im na Drwęcy. Cały opływał w aureoli niebiańskiej jasności i poruszał się jak żywy. Dzieci wkrótce opuściło przerażenie, a ogarnęło je zdziwienie, bo  wydawało im się, jak by obraz płynął pod prąd wody. Nagle stanął na środku rzeki, to znów płynął, stawał kilkakrotnie i znowu płynął, aż wreszcie stanął naprzeciwko tego miejsca, gdzie dziś są ruiny klasztoru łąkowskiego i tam już pozostał.
W Łąkach prawdopodobnie nie było wówczas żadnej osady, dopiero o jakieś ćwierć mili drogi było nowo zbudowane Nowe Miasto.
Tam też najwcześniej dobiegła wieść o cudownym objawieniu się Matki Boskiej. Ludzie z miasta pobiegli do Łąk, a gdy wydobyto cudowny obraz z wody, przeniesiono go w uroczystej procesji do Nowego Miasta.
Jednak w nocy, gdy drzwi były zamknięte, obraz zginął z kościoła i nikt nie wiedział, gdzie się znajduje.
W rezultacie powstała w Łąkach mała kapliczka na lipie, gdzie pozostawiono cudowną figurę. Nieco później powstała w Łąkach mała kapliczka na lipie, gdzie pozostawiono cudowną figurę. Łąki Bratiańskie w XIII w. były rozsławiane wśród katolików przez wiele wieków – zwane„Częstochową Północy”.
Ojcowie franciszkanie - reformaci zostali sprowadzeni przez Pawła Działyńskiego do Łąk Bratiańskich ok. 1631 roku, gdzie dotychczas znajdowała się kapliczka z cudowną figurą Matki Boski Łąkowskiej. Starosta zbudował tu m.in. pierwotnie drewniany kościół i klasztor, który spłonął, a w 1638 r. zbudował zakonnikom klasztor łąkowski, w którym umieszczono cudowną figurę Matki Boskiej Łąkowskiej.
W Łąkach Bratiańskich za przyczyną Matki Boskiej wierni doznawali łask bożych, które określano mianem cudów.
Przekazy o cudownych uzdrowieniach i cudach otrzymanych za pośrednictwem Matki Boskiej Łąkowskiej skłoniły franciszkanów do starania się w Stolicy Apostolskiej o koronację figury. Decyzją 7 grudnia 1750 roku Ojca Świętego Benedykta XIV otrzymano zezwolenie na koronację figury łąkowskiej madonny. 4 czerwca 1752 roku odbyła się koronacja figury Matki Boskiej Łąkowskiej co jeszcze bardziej rozsławiło Łąki Bratiańskie.
Oprócz pielgrzymek z pobliskich miejscowości były również z dalszych okolic m.in. Kamień, Toruń, Mława, Rypin, Olsztynek. Uczestniczący w nich pielgrzymi przyczyniali się następnie w procesie rozgłaszania wielkich odpustów w Łąkach Bratiańskich. Pielgrzymki z odległych miejscowości przybywały w sposób zorganizowany – kompaniami. Były to pielgrzymki z trzech kierunków: Kaszuby – lewa strona Wisły, Prusy Książęce – Warmia, Polska Kongresowa. Według akt parafialnych w Gniewie w 1801 roku powstało „Bractwo Matki Boskiej Łąkowskiej”, którego celem było ułatwienie pątnikom corocznej pielgrzymki do klasztoru łąkowskiego. Kompania gniewska była jedną z najliczniejszych.
Według różnych źródeł można przypuszczać, że w tygodniu odpustowym przewijało się w Łąkach Bratiańskich od 20 do 30 tysięcy pielgrzymów. Wielkie zbiorowisko wiernych miało silny wpływ na ożywienie ducha religijnego na tych terenach.
W Łąkach Bratiańskich  zostało założone w 1856 roku Studium Teologiczne. Wskazuje na to ilość wymienionych zakonników w klasztorze (w 1858 r. było tu 12 zakonników). W łąkowskim Studium Teologicznym  wykładano: prawo kanoniczne, Pismo Święte oraz historię Kościoła. Łąkowska zakonna uczelnia była kuźnią nowych ojców – zakonników i bardzo często gorących patriotów. 
W maju 1875 roku ukazała się ustawa, która znosiła w zaborze pruskim wszystkie zakony, z wyjątkiem tych, które zajmowały się opieką i pielęgnowaniem chorych. Na podstawie tej ustawy 27 września 1875 roku klasztor i kościół łąkowski został zamknięty. Po pożarze 5/6 maja 1882 r. spłonął klasztor i kościół. Figura Matki Boskiej Łąkowskiej została przeniesiona do kościoła parafialnego w Nowym Mieście Lubawskim.
Ruiny klasztoru łąkowskiego leżą przy trasie Toruń – Olsztyn. Trasą tą przejeżdża wiele turystów, w tym pielgrzymki zwiedzające sanktuaria maryjne. Turyści zwiedzają  tereny byłego klasztoru oraz bazylikę mniejszą p.w. Św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim, gdzie znajduje się cudowna figura MBŁ z Łąk Bratiańskich.
Na trasie Toruń – Olsztyn znajduje się również w odległości ok. 60 km kolejne Sanktuarium Maryjne w Gietrzwałdzie, a za Olsztynem Stoczek Warmiński.

Architektura  


Rozbudowa (ostatniego kościoła) w latach 1785 – 1790 pociągnęła za sobą również rozbudowę klasztoru, który przylegał do budynku kościelnego. Kościół składał się z dwóch części: prostokątnej nawy – szer. 11, 4 m i 21,75 m dł, w której wbudowana była kruchta, a nad nią chór organowy oraz prezbiterium – szer. 7,6 m i 14,7 dł. Całkowita długość kościoła wynosiła 37,65 m, a wysokość punktu szczytowego sklepienia 13,30 m.
Kościół od swych protektorów otrzymał również relikwie: od bp. K.J. Opalińskiego relikwie Św. Kazimierza i relikwie Krwi Pańskiej, natomiast Kazimierz Działyński ofiarował relikwie Świętego Krzyża. Nowy kościół był budowany według wymogów przepisów zakonnych. Wystrój kościoła łąkowskiego nosił wyraźne cechy baroku.
Między 1683, a 1693 rokiem biskup chełmiński Kazimierz Jan Opaliński wybudował kaplicę z kryptą grobową  dla siebie. Z kaplicy wychodziło się do krużganków. 11 sierpnia 1693 zostały pochowane tu zwłoki biskupa – protektora Łąk Bratiańskich.
Obok kaplicy  bpa Opalińskiego Tomasz i Teresa Działyńscy ufundowali kaplicę w 1716 roku, która miała zachować pamięć krewnych i fundatorów klasztoru.
Zabudowania klasztorne fundowane przez Pawła Działyńskiego były piętrowe. Na piętrze ojcowie mieli swoje cele – dormitarze. Klasztor grupował się wokół dwóch dziedzińców: większego – otoczonego krużgankami i mniejszego. We wschodniej części klasztoru znajdował się refektarz i zakrystie.

Czytany 7337 razy
Więcej w tej kategorii: « Zamek w Bratianie Zamek w Kurzętniku »