Środowisko
Wykaz podmiotów uprawnionych do dokonywania demontażu poszyć dachowych zawierających azbest na terenie powiatu nowomiejskiego oraz odbioru i transportu tych materiałów wg stanu na 1 kwietnia 2010 r.
- Zakład Remontowo-Budowlany ”ALFIX” Jerzy Kostecki, Barszczewo 10, 16-006 Barszczewo, tel. 66 12 880
- PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG KOMUNALNYCH Sp. z o.o, ul. 3-go Maja 8, 14-100 Ostróda, tel. 89 646 42 51, fax 89 646 35 79, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Przeds. Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „ABBA-EKOMED” Sp. z o.o., ul. Moniuszki 11/13, 87-100 Toruń, tel./fax 56 651 44 25, 654 86 70 - 71, www.abba-ekomed.com.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Przeds. Robót Termoizolacyjnych i Antykorozyjnych „TERMOEXPORT”, ul. Żurawia 24/7, 00-515 Warszawa, tel. 22 821 34 67, 621 21 97, fax 22 621 40 64, 821 41 75
- Centrum Gospodarki Odpadami, Azbestu i Recyklingu „CARO”, ul. Zamoyskiego 51, 22-400 Zamość, tel. 608 435 133, fax 84 627 30 13, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- „EKOBUD”Arkadiusz Plitt, Tylice 23, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel. 56 47 25 132
- Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowego „MJ” Sp. z o.o., ul. Graniczna 6, Reguły, 05-816 Michałowice
- Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne „WAKRO” Jacek Kopisto, ul. Słowackiego 16, 82-500 Kwidzyn, tel./fax 55 261 20 96 kom. 601 712 428, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Zakład Remontowo-Budowlany „AMBROŻY” Sp.j. Wiesława Śliwińska, Kazimierz Ambroży, biuro: ul. Piekarska 20, 00-264 Warszawa tel./fax 22 831 07 64
- Zakład Handlowo-Usługowy „MAXMED”Marcin Murzyn, ul. Źródlana 3, 84-230 Rumia, tel. 58 671 85 63, fax 58 671 48 82
- „ALBEKO“ Sieger Sp.j., 87-510 Kotowy, tel. 54 280 02 87, fax 54 280 02 88, www.albeko.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- „TRANSPORT-METALURGIA” Sp. z o.o., ul. Reymonta 62, 97-500 Radomsko, tel. 44 685 41 35, fax 44 685 42 90
- T.K.J. „MATUSZEWSKI” Sp.j., ul. Por. Krzycha 5, 86-300 Grudziądz, tel. 56 10 20 755, fax 56 46 54 982
- Firma Handlowo-Usługowa „ENIGMA”Józef Trzciński, ul. Jodłowa 16, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel. 56 474 48 40
- „DACH-BUD” Dariusz Sołobodowski, ul. Gdyńska 18, Marzęcice, 13-306 Kurzętnik, tel. kom. 503 151 149
- „GAJAWI” P.P.H.U. Gabriel Rogut, ul. Odyńca 24, 93-150 Łódź, tel. kom. 501 028 153, fax 42 688 43 70
- „ALGADER HOFMAN” Sp. z o.o., ul. Wólczyńska 133 bud. 11B, 01-919 Warszawa, tel./fax 22 864 94 97 i 99, 834 73 53, tel. kom. 603 124 853, www.algader.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Przedsiębiorstwo Projektowo-Wdrożeniowe „AWAT” Sp. z o o., ul. Kaliskiego 9, 01-476 Warszawa, tel./fax 0 pref. 22 683 92 48, 683 91 63 i 78, fax 22 666 89 41, www.awat.com.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Zakład Remontowo-Budowlany – Andrzej Milewski, ul. Łokietka 24/54, 11-400 Kętrzyn, tel. 89 752 81 08, tel. kom. 506 179 789
- Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „JUKO”, ul. 1-go Maja 25, 97-300 Piotrków Trybunalski, tel./fax 44 732 69 23-24, tel. 44 732 69 63-65, www.juko.com.pl, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Zakład Usług, Produkcji i Handlu – Jan Górliński, ul. Moniuszki 85, 06-200 Maków Mazowiecki, tel./fax 29 71 70 467, tel. kom. 606 640 337, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Usługi Budowlane „DACH-BUD” – Piotr Pasik, ul. Grunwaldzka 9/6, 14-200 Iława, tel. 89 649 30 00, tel. kom. 604 337 833
- Przedsiębiorstwo Budowlano-Handlowe „DELBUD“, ul. Jana Kilińskiego 28, 11-300 Biskupiec, tel./fax 89 715 60 31
- „SINTAC-POLSKA” Sp. z o.o., ul. Armii Krajowej 86, 05-075 Warszawa – Wesoła, tel./fax 22 812 62 54, 812 76 27, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- P.P.H.U. „EKO-MIX”, ul. Grabiszyńska 163, 50-950 Wrocław, tel./fax 71 332 45 00, 332 41 61, tel. kom. 600 703 713, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- P.H.U.P. „BAB-DACH” Krystian Babalski, ul. Dworcowa 7, 13-306 Kurzętnik, tel. 56 474 01 75,
- P.U.H. „TOP DACH” Usługi Remontowo-Budowlane Ireneusz Pędzich, Bielice 81, 13-330 Krotoszyny, tel. kom. 513 699 317
- „POKRYCIA DACHOWE” Piotr Zawacki, ul. Kolejowa 25, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel. kom. 888 373 282
- F.H.U. „POKRYCIA DACHOWE” Bożena Trzcińska, ul. Sienkiewicza 17A, 13-306 Kurzętnik, tel. 56 474 48 40
- „WANBUD” Usługi Ciesielsko-Dekarskie Bogdan Wantowski, ul. Spacerowa 8, 13-220 Rybno, tel. 23 696 66 10, 0 606 503 543
- PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG KOMUNALNYCH Sp. z o.o., ul. 29 Stycznia, 14-230 Zalewo, tel. 89 646 42 51, 758 83 12
- „EXPRES-BUD” Grzegorz Uzarski, Rumenica 15, 14-260 Lubawa, tel. kom. 664 461 765
Tereny i obiekty prawnie chronione
Powierzchnia obszarów chronionych w powiecie nowomiejskim wynosi ogółem 36 012,96 ha (52%), w tym parki krajobrazowe zajmują 8 516 ha, rezerwaty przyrody 466,86 ha, obszary chronionego krajobrazu ok. 20 000 ha (obszar ten zmniejszył się nieznacznie, z 27 678 ha, po nowelizacji rozporządzenia wojewody w kwietniu 2003 r.), użytki ekologiczne 41,2 ha i 15,1 ha zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.
Rezerwaty przyrody
Rezerwat jest obszarem obejmującym zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, siedliska przyrodnicze, określone gatunki roślin albo zwierząt wraz z ich siedliskiem bądź elementy przyrody nieożywionej mające istotną wartość przyrodniczą, naukową lub krajobrazową. Rola ochrony rezerwatowej jest szczególnie ważna ze względu na jej charakter, zakładający generalnie całkowite zachowanie danego fragmentu środowiska w niezmienionym stanie.
Na terenie powiatu ustanowione zostały następujące rezerwaty przyrody:
florystyczny:
wyspa na jeziorze Wielkie Partęczyny. Powierzchnia 0,38 ha, grąd niski ze stanowiskiem rzadkiego storczyka obuwika pospolitego, które niestety zanika nawet pomimo intensywnej ochrony, prawdopodobnie z powodu naturalnie postępującego zacienienia.
torfowiskowe:
Kociołek, o powierzchni 7,02 ha. Naturalne torfowisko przejściowe okalające dystroficzne jezioro, otoczone z kolei kompleksem leśnym. Duże stanowiska bagna zwyczajnego, turzycy bagiennej i torfowej. Występuje też rosiczka okrągłolistna i widłak jałowcowaty.
Łabędź, 13,1 ha. Naturalne torfowisko przejściowe wokół jeziora o bardzo pierwotnym charakterze. Dużą powierzchnię zajmują fitocenozy zespołu turzycy bagiennej i bagnicy torfowej, w północnej Polsce notowane tylko w tym miejscu.
Żurawie Bagno, 5,84 ha. Naturalne torfowisko przejściowe i częściowo wysokie., bez wolnej tafli wody. Liczna populacja rosiczki okrągłolistnej i przygiełki białej. Najlepiej w regionie wykształcony mszar kępkowo-dolinkowy. Posiada duże znaczenie jako siedlisko cennej fauny, w tym żurawi, od których wziął nazwę.
ichtiofaunistyczny:
Rzeka Drwęca. Największy w kraju rezerwat przyrody "Rzeka Drwęca" obejmuje swym zasięgiem Drwęcę oraz niektóre z jej dopływów m. in. fragment rzeki Wel wraz z 5 m pasem przybrzeżnym. Zajmuje łączną powierzchnię 1 248 ha. Unikalne w skali Europy warunki ekologiczne, stwarzające możliwość występowania wielu gatunkom ryb, szczególnie wędrownych: łososia, troci wędrownej i certy. Celem ochrony jest zachowanie środowiska wodnego w niezmienionym stanie, a w szczególności ochrona ryb bytujących w tej rzece. Duże znaczenie kładzie się także na ochronę pasa roślinności przybrzeżnej.
ornitofaunistyczny:
Jezioro Karaś, 234,19 ha. Ostoja ptaków wodno-błotnych. Akwen jest ważnym siedliskiem rzadkich gatunków, gdyż ze względu na grząski teren w znacznym stopniu jest niedostępny. Z tych, będących największą rzadkością są to: hełmiatka, świstun, perkoz rdzawoszyi, zausznik, bąk, bączek, wodnik, kropiatka, zielonka oraz ptaki drapieżne: kania czarna i błotniak stawowy. Jedna z nielicznych w Polsce ostoi ptactwa o znaczeniu międzynarodowym. Wpisany na światową listę konwencji RAMSAR 71.
leśne:
Bagno Mostki, 35,18 ha. kompleks torfowiska o charakterze przejściowym i miejscowo wysokim, z dominacją zespołu mszaru kępkowo-dolinkowego, z licznym udziałem żurawiny błotnej i wełnianki pochwowatej. Obecny jest też niewielki akwen o charakterze dystroficznym.
Uroczysko Piotrowice: 47,09 ha. Kompleks torfowisk i boru bagiennego z reliktową bażyną czarną. Warte wskazania jest też, ze względu na rzadkość, występowanie zespołu turzycy bagiennej i zespołu wełnianki pochwowatej oraz fitocenozy zespołu jeżogłowki najmniejszej.
Piekiełko nad Welem, 26,19 ha. Gmina Grodziczno, przełomowy odcinek Welu. Bardzo malowniczy odcinek rzeki, z głęboko wciętym, kamienistym dnem i bystrym nurtem. Występuje niemal podgórska rzeźba terenu. Ważny z botanicznego punktu widzenia: występuje naturalna roślinność leśna - grądy zboczowe, a także dzięki niedostępności i dużemu zróżnicowaniu siedliskowemu wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin. Zaobserwować można na kamieniach w nurcie rzeki rzadki krasnorost - Hildenbrandia rivularis. Jest to fragment o największej koncentracji fauny reofilnej. Zespół ryb odpowiada tzw. krainie pstrąga. Spotykane są też ptaki typowe dla takich siedlisk m. in. pluszcz i zimorodek.
Parki krajobrazowe
Park krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze lub kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie i popularyzacja zasad zrównoważonego rozwoju. Nieruchomości, w tym grunty, na obszarze parku pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu, z uwzględnieniem właściwych dla niego zasad gospodarowania, określonych w powołującym go rozporządzeniu wojewody.
Na obszarze powiatu nowomiejskiego położone są częściowo 2 parki krajobrazowe:
Brodnicki Park Krajobrazowy. 4336 ha. Utworzony w 1985 roku, obejmuje część terenu gmin Biskupiec i Kurzętnik. Osobliwością obszaru są pagórki i wzgórza kemowe oraz liczne, duże rynnowe jeziora m.in. u nas Wielkie Partęczyny (324 ha), Łąkorek (162 ha) i Głowin (131 ha). Znamienną cechą BPK jest występowanie naturalnych zbiorowisk torfowiskowych, szuwarowych i wodnych. Bardzo atrakcyjny szlak turystyczny i kajakowy rzeką Skarlanką. Na terenie parku znajduje się wiele zabytków kultury materialnej, jak np. tradycyjne obiekty budownictwa wiejskiego (Łąkorz) czy budynki sakralne. Siedziba Parku mieści się w miejscowości Grzmięca (powiat brodnicki).
Welski Park Krajobrazowy. 4180 ha. Utworzony w 1995 i rozszerzony w 1996 roku, obejmuje znaczną część gminy Grodziczno. Posiada bardzo wysokie wartości przyrodniczo-krajoznawcze, wyrażające się przebiegiem przez ten obszar granic przyrodniczych, florystycznych, klimatycznych, geologicznych, hydrograficznych i geograficznych. Osobliwością jest szata roślinna, głównie grądy zboczowe, a także unikatowa w skali kraju reofilna ichtiofauna Welu. Niepodważalnym walorem przyrodniczym są duże powierzchnie obszarów torfowiskowo-bagiennych. Siedziba Parku znajduje się w Jeleniu k. Lidzbarka Welskiego (powiat działdowski).
Obszary chronionego krajobrazu
Są to tereny chronione ze względu na wartości krajobrazowe, zróżnicowane ekosystemy, występowanie korytarzy ekologicznych, a celem ich tworzenia jest wiązanie terenów poddanych ochronie w systemy oraz zapewnienie możliwości zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki, wypoczynku i rekreacji. Zajmują niecałe 40% obszaru powiatu nowomiejskiego.
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Drwęcy: 17 472,4 ha, w powiecie nowomiejskim obejmuje teren gmin: Nowe Miasto Lubawskie z/s w Mszanowie, Kurzętnik i miasta Nowe Miasto Lubawskie: klasyczna forma pradolinna, z rozwiniętym systemem powierzchni terasowych. Silne urzeźbienie stref zboczowych. Na wielu odcinkach rzeka Drwęca przepływa przez rozszerzenia pradoliny, szerokości kilku kilometrów, bardzo malowniczo meandrując. Na skutek dużej różnicy poziomów Drwęcy i dopływów, mniejsze cieki tego systemu rzecznego, jak Groblica, a także Wel, mają charakter wartkich rzek podgórskich. W granicy również jezioro Radomno.
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel: 5 254,1 ha, w obszarze powiatu nowomiejskiego położony na terenie gmin: Nowe Miasto Lubawskie z/s w Mszanowie i Grodziczno. Charakterystyczna, o dużej zmienności morfometrycznej, genetycznej i krajobrazowej, rzeźba polodowcowa. Tereny torfowiskowo-bagienne z ciekawą fauną i florą. Osią obszaru jest rzeka Wel, z kilkoma odcinkami przełomowymi o górskim charakterze, będąca wyjątkowo atrakcyjnym szlakiem wodny. Bardzo ważny korytarz ekologiczny.
Buchnowski Obszar Chronionego Krajobrazu: 196,5 ha, położony na terenie gminy Grodziczno: kompleks leśny w gminie Grodziczno wraz z częścią obrzeża jeziora Grądy, należącego już do gminy Rybno, powiat działdowski.
Skarliński Obszar Chronionego Krajobrazu: 6 349 ha, położony na terenie gmin: Nowe Miasto Lubawskie z/s w Mszanowie i Biskupiec: głównie rozległy cenny kompleks leśny, obejmuje ponadto zasięgiem jez. Skarlińskie, od strony północnej wraz z jego rynną. Wysokie walory krajobrazowe stwarzają dogodne warunki dla rozwoju rekreacji.
Pomniki przyrody
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej bądź nieożywionej, odznaczające się indywidualnymi cechami, o wartości szczególnej z różnych względów. Na terenie powiatu znajdują się 34 pomniki przyrody, na które składają się: 16 pojedynczych, okazałych drzew (4 dęby, 2 lipy, 2 buki, sosna, 2 modrzewie, jawor, klon srebrzysty, żywotnik zachodni, 2 jabłonie płonki), skupienia drzew (m.in. skupienie 66 okazałych daglezji w leśnictwie Lipowa Góra gm. Biskupiec czy aleja 780 sędziwych drzew, głównie dębów, wzdłuż drogi Biskupiec - Piotrowice) oraz 1 głaz narzutowy. 5 pomników przyrody posiada gmina Nowe Miasto Lubawskie, 3 - Grodziczno, 1 - Kurzętnik, pozostałe - gmina Biskupiec). Kilka pomników (lipa i skupienie 2 buków - wszystkie w leśnictwie Tylice) zostało ze względu na zły stan usunięty, nie dokonane zostało jednak do tej pory skreślenie z listy pomników przyrody przez wojewodę.
Wykaz pomników przyrody na terenie powiatu nowomiejskiego
|
L.p
|
Rodzaj pomnika (obwód; wysokość drzewa w m)
|
gmina
|
określenie położenia
|
rok uznania
|
|
1.
|
dąb "Kubuś" (4,44; 16) | Biskupiec | park Wielka Tymawa |
1954
|
|
2.
|
lipa drobnolistna (3,4; 22) | Biskupiec | park Babalice |
1985
|
|
3.
|
dąb szypułkowy (3,9; 23) | Biskupiec | park Sędzice |
1985
|
|
4.
|
skupienie 2 drzew: lipa drobnolistna (7,7; 32), kasztanowiec (3,7; 30) | Biskupiec | park Łąkorek |
1986
|
|
5.
|
skupienie 2 drzew: sosna pospolita (2,62; 22), buk pospolity (2,31; 24) | Biskupiec | Leśnictwo Grabiny |
1988
|
|
6.
|
skupienie 3 dębów (3,8 - 4,2; 23 - 25) | Biskupiec | Biskupiec (kościół ewangelicki) |
1993
|
|
7.
|
buk pospolity (4,36; 25) | Biskupiec | park Wielka Tymawa |
1993
|
|
8.
|
jawor (3,25; 24) | Biskupiec | park Wonna |
1993
|
|
9.
|
6 żywotników zachodnich (1,52 - 2,30; 20 - 24) | Biskupiec | oddz. leśny 41m Krotoszyny |
1994
|
|
10.
|
skupienie 2 drzew: lipa drobnolistna (4,75; 23), brzoza brodawkowata (2,75; 23) | Biskupiec | oddział leśny 1h Krotoszyny, nad jez. Trupel |
1994
|
|
11.
|
dąb (3,2; 33) | Biskupiec | nad jez. Trupel oddz. 3b |
1994
|
|
12.
|
skupienie 12 drzew: 2 wiązy szypułkowe (2,58 - 4,12; 22-24), dąb szypułkowy (3,29; 22), 4 klony zwyczajne (2,58 - 3,15; 20 - 28), lipa drobnolistna (3,95; 24), 2 graby pospolite (2,01 - 2,9; 19 - 20),jawor (2,72; 24), topola biała (4,83; 32) |
Biskupiec | park w Łąkorku |
1994
|
|
13.
|
modrzew (2,64; 30) | Biskupiec | oddz. 197t Leśnictwo Lipowa Góra |
1994
|
|
14.
|
aleja 780 drzew: 731 dębów, 45 lip, 3 jesiony, klon (0,74 - 3,81; 8 - 35) | Biskupiec | przy drodze Biskupiec - Piotrowice - granica powiatu |
1996
|
|
15.
|
klon srebrzysty (3,05; 18) | Biskupiec | przy drodze Sędzice - Mierzyn |
1996
|
|
16.
|
skupienie 66 daglezji, (1,51 - 2,30; 20-35) | Biskupiec | oddz. 161a Leśnictwo Lipowa Góra |
1996
|
|
17.
|
skupienie 6 modrzewi, (2,15 - 2,87; 35 - 36) | Biskupiec | oddz. 138a i 138c Leśnictwo Wąkop |
1996
|
|
18.
|
dąb szypułkowy (3,30; 18) | Biskupiec | przy Szkole Podstawowej w Biskupcu |
1998
|
|
19.
|
Skupienie 9 drzew: 2 dęby szypułkowe ( 3,62; 20) (3,88; 22) 3 buki pospolite (3,0 - 3,2; 20) 3 lipy drobnolistne (3,11 - 5,04; 19 - 25) 1 buk pospolity odm. czerwonolistna (2,94; 20) |
Biskupiec | park w Czachówkach |
1998
|
|
20.
|
skupienie 4 dębów szypułkowych (3,32 - 4,28; 18 - 22) | Biskupiec | Czachówki, przy drodze polnej w strefie ochronnej parku zabytkowego |
1998
|
|
21.
|
skupienie 3 drzew: 2 buki pospolite (3,5; 22) (3,97; 16), jawor (3,76; 18) | Biskupiec | Czachówki |
1998
|
|
22.
|
skupienie 2 dębów (3,19; 28) (4,45; 25) | Grodziczno | Nowe Grodziczno |
1988
|
|
23.
|
skupienie 2 drzew: lipa drobnolistna (3,73; 25), dąb szypułkowy (4,45; 26) | Grodziczno | park Katlewo |
1988
|
|
24.
|
skupienie 6 drzew: klon (2,76; 28), jawor (2,54; 24), dąb szypułkowy (2,9; 31) 2 graby (1,91; 20) (1,92; 22), modrzew europ. (2,70; 30) |
Grodziczno | park Nowe Grodziczno |
1994
|
|
25.
|
głaz narzutowy (obwód 8,2 m; wys. 1,2 m) | Kurzętnik | park Kurzętnik |
1954
|
|
26.
|
lipa | Nowe Miasto | Leśnictwo Tylice |
1952
|
|
27.
|
skupienie 2 buków, buk pospolity (4,4; 25) | Nowe Miasto | Leśnictwo Tylice oddz. 30f |
1988
|
|
28.
|
buk pospolity (5,02; 25) | Nowe Miasto | Leśnictwo Tylice oddz. 31b |
1988
|
|
29.
|
sosna pospolita (4,43; 23) | Nowe Miasto | Leśnictwo Tylice oddz. 17b |
1988
|
|
30.
|
skupienie 2 dębów (3,54; 24) (4,10; 25) | Nowe Miasto | Leśnictwo Tylice oddz. 12f |
1988
|
|
31.
|
żywotnik zachodni (2,30 ; 18) | Biskupiec | Ostrowite dz. 96/1 |
2000
|
|
32.
|
jabłoń płonka (1,12; 13,5) | Biskupiec | Krotoszyny dz. 39 LP |
2002
|
|
33.
|
jabłoń płonka (1,12; 18) | Biskupiec | Krotoszyny dz. 40 LP |
2002
|
|
34.
|
modrzew (2,6; 32) | Biskupiec | Krotoszyny dz. 39 LP |
2002
|
Użytki ekologiczne. Występuje 146 miejsc, zakwalifikowanych do ochrony jako użytki ekologiczne, czyli pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych typów środowisk i zasobów genowych. Są to głównie tereny leśne i torfowiskowe o niewielkiej powierzchni. Zdecydowana większość z nich (130) leży na terenie gminy Biskupiec.
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu dla zachowania ich wartości estetycznych. W powiecie nowomiejskim w ten sposób obszary lasu "Oz Tymawski" o powierzchni 13,75 ha oraz "Las Słupnicki" o powierzchni 1,37 ha w gminie Biskupiec chronione są od 1998 r.
Obszary "Natura 2000".Część terenów powiatu nowomiejskiego objęta została od niedawna systemem ponadeuropejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000, zgodnie z Dyrektywą Ptasią i Dyrektywą Siedliskową. Obszary te mają mieć ustalony status ochronny, plan ochrony wraz z kosztami jego realizacji. NATURA 2000 zintegrowana będzie z rozwojem turystyki obszarów wiejskich, zwiększaniem zalesień i lokalnym zagospodarowywaniem ostoi przyrodniczych przy założeniu niepogarszania warunków środowiskowych. Jest to tzw. prospołeczna koncepcja ochrony różnorodności przyrodniczej. Na terenie powiatu jako OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) objęto dolinę rzeki Drwęcy w granicach rezerwatu, dolinę rzeki Wel i Bałwanka wraz z przepływowym jez. Fabrycznym (OSO Rzeka Drwęca), dolina rzeki Wel w granicach Welskiego Parku Krajobrazowego (OSO Zakole Rzeki Wel) i teren Brodnickiego Parku Krajobrazowego (OSO Pojezierze Brodnickie).
Inne tereny cenne przyrodniczo. Okolice Piekiełka nad Welem. Cenna szata roślinna o charakterze zbliżonym do naturalnego (grądy zboczowe) z licznymi gatunkami chronionymi i rzadkimi. Liczne rzadkie i chronione gatunki zwierząt (bocian czarny, orlik krzykliwy, głowacz pręgopłetwy, minóg strumieniowy, piekielnica, koza itp.). W rzece Wel cenna fauna reofilna z pstrągiem potokowym, lipieniem, trocią wędrowną. Wskazane jest jednak gospodarowanie analogiczne, jak na rezerwatowym odcinku rzeki Pasłęki, dopuszczające tam połowy wędkarskie, jednak z pewnymi ograniczeniami: limitowaną liczbą wędkujących, ewidencją połowów oraz wzmożoną kontrolą.
Parki wiejskie. Nie jest to również prawnie określona forma ochrony, zasługująca jednak także na zamieszczenie w tym rozdziale z uwagi na podobną funkcję. Parki wiejskie o powierzchni średniej kilku ha znajdują się w następujących miejscowościach: Babalice, Bielice, Biskupiec, Czachówki, Wielka Wólka, Łąkorek, Łąkorz, Osówko, Ostrowite, Podlasek Mały, Sędzice, Słupnica, Tymawa, Wardęgowo, Wonna, Grodziczno, Jakubkowo, Katlewo, Linowiec, Montowo, Kurzętnik, Bagno, Gwiździny i Jamielnik. Niektóre z nich posiadają charakter zabytkowy (np. Jakubkowo, Ostrowite, Sędzice).
Zielone Płuca Polski. Cały teren powiatu nowomiejskiego znajduje się w granicach obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski. Celem istnienia ZPP jest promowanie rozwoju proekologicznego, utrzymanie zrównoważonych struktur przestrzennych dla zapewnienia wysokiego standardu środowiska przyrodniczego.
Budowa geologiczna i rzeźba terenu
Powiat nowomiejski, według podziału Polski na krainy fizyczno-geograficzne, leży na pograniczu czterech jednostek: Pojezierza Chełmińskiego, Pojezierza Iławskiego, Garbu Lubawskiego i Pojezierza Dobrzyńskiego. Pod względem litologicznym i stratygraficznym obszar ten cechuje duże urozmaicenie, jednak jest on asejsmiczny tj. pozbawiony większych ruchów górotwórczych. Na powierzchni występują utwory polodowcowe, eoliczne i rzeczne, głównie piaski i gliny. Dominuje krajobraz młodoglacjalny, powstały podczas ostatniego zlodowacenia - "vistulianu". Wyróżnić tu można krajobraz pojezierny, pagórkowate wysoczyzny morenowe z równinami sandrowymi, rozcięte przez rynny polodowcowe z jeziorami oraz doliny rzeczne z systemem teras, z madami i glebami bagiennymi. W krajobrazie miejscowo wyróżniają się równiny akumulacji biogenicznej, na których występują obszary podmokłe i bagienne. Morfologiczne granice między wysoczyzną a dolinami są bardzo wyraźne i posiadają charakter silnie urzeźbionych stromych stopni terenowych o wysokości względnej do 60 m.
Wody powierzchniowe
Zróżnicowaniu rzeźby terenu towarzyszy urozmaicona sieć hydrograficzna. Samo Nowe Miasto Lubawskie leży nad Drwęcą, najdłuższym (207 km) i największym prawym dopływem Wisły w północnej Polsce.
Środkowy odcinek głęboko wciętej doliny Drwęcy, o szerokości 1-3 km, nad którym leży Nowe Miasto, ma charakter pradolinny. Dno doliny jest na ogół płaskie i miejscami bagniste. Na niektórych odcinkach rzece towarzyszą zarastające lub zatorfione starorzecza. Drwęca jest typową rzeką pojezierną, której źródła znajdują się na Pojezierzu Mazurskim, w okolicach Góry Dylewskiej. Spadek na odcinku od Nowego Miasta do Brodnicy wynosi 0,040%. Przepływ średni wynosi 20 m3/s.
Największym dopływem w dorzeczu Drwęcy jest Wel, którego ujście znajduje się w miejscowości Bratian, w pobliżu Nowego Miasta Lubawskiego. Jest to rzeka nizinna z odcinkami o charakterze górskim. Jej długość wynosi 95,8 km, przepływ średni 4,8 m3/s, a spadek powyżej 0,15%. Ma sporo odcinków przełomowych z kamienistym dnem, a po swej drodze odwadnia szereg mokradeł i jezior (w większości poza terenem powiatu). Dopływy Welu mają także charakter rzek górskich. Są to niewielkie cieki, jak: Katlewka i Prątniczka (zwana również Wólką bądź Wulką) z dopływem - Świniarcem, których spadek sięga 0,6%.
W granicach Nowego Miasta do Drwęcy uchodzi niewielki, bo liczący ok. 10 km długości, szerokości 1 - 2 m, ciek zwany Groblicą.
Na terenie powiatu płyną także inne cieki: trzecia co do wielkości Osa, posiadająca duży dopływ - Młynówkę, która uchodzi do Wisły poza terenem powiatu. Z cieków mniejszych wymienić należy Skarlankę, Radomkę, Czerwonkę (Strugę Krzemieniecką), Strugę Rynek, Mroczankę, Lakę (Kakaj), Babkę, Gać i Kanał Łąkorek.
Ciekawym elementem wśród wód powierzchniowych są wypływy wód podziemnych - źródła. Największe ich nagromadzenia występuje w dolinie Welu w okolicy miejscowości Trzcin i na obszarze uroczyska "Piekiełko", gmina Grodziczno. Obok sieci rzecznej ważnym elementem hydrograficznym okolic Nowego Miasta Lubawskiego są jeziora. Przeważają zbiorniki małe, kilku - kilkunasto hektarowe. Najbliżej Nowego Miasta Lubawskiego, ok. 4 km położone jest jezioro Skarlińskie, o powierzchni 294 ha. Średnia głębokość tego akwenu wynosi 7,5 m, a maksymalna 15 m. Jest to jezioro przepływowe, zasilane oprócz Skarlanki również wodami podziemnymi. Największym jeziorem powiatu są Wielkie Partęczyny o powierzchni 338 ha. Posiada ono bardzo urozmaiconą linię brzegową, z licznymi zatokami i dwoma wyspami, z których większa - Wieka Syberia, o powierzchni prawie 0,4 ha jest rezerwatem przyrody. Jest to jezioro stosunkowo głębokie - głębokość maksymalna 28 m. Inne większe akweny to: jez. Łąkorz (Łąkorek) - 168 ha, jez. Radomno - 110,6 ha, jez. Rynek (Kiełpińskie) - 80 ha, a także jeziora: Trupel (Szwarcenowo), Karaś i Głowińskie, położone tylko częściowo w granicach powiatu.
Ważna rolę w sieci hydrograficznej odgrywają również liczne mniejsze jeziora: Biedaszek, Gil, Gryźliny, Rupkowo, Kutel, Studa, Tylickie Środkowe, Tylickie Górne, Tylickie Fabryczne, Dębno Małe, Kakaj, Księże, Prątynia (Kamienny Most), Kociołek, Lekarty, Lubek, Mierzyn, Mierzyńskie, Moszyska, Mozedel, Osetno, Ostrowite, Pawłówek, Piotrowice, Płociczno, Płociczenko, Przedsień, Wielki Staw, Jakubkowo, Kuligi, Linowiec, Mroczno, Wólka oraz wyrobisko pożwirowe Nielbark (patrz tabela).
Zdecydowana większość jezior powiatu nowomiejskiego to zbiorniki eutroficzne. Pod względem typu rybackiego większość można zaliczyć do linowo - szczupakowych (np. Kakaj, Lekarty), mniej jest jezior leszczowych (Wielkie Partęczyny, Skarlińskie), jest też kilka zbiorników typu sielawowego, najatrakcyjniejszych z rybackiego punktu widzenia (np. Łąkorz).
|
L.p.
|
NAZWA JEZIORA
|
GMINA
|
OBRĘB
|
POWIERZCHNIA JEZIORA [ha]
|
WŁAŚCICIEL
|
|
1.
|
Białe (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
6,61
|
Nadleśnictwo Brodnica
|
|
2.
|
Biedaszek (pł.)
|
Kurzętnik
|
Wawrowice
|
2,30
|
Skarb Państwa
|
|
3.
|
Borawiec (s.)
|
Grodziczno
|
Mroczenko
|
2,47
|
własność prywatna
|
|
4.
|
Dębno (s.)
|
Kurzętnik
|
Kurzętnik
|
2,26
|
własność prywatna
|
|
5.
|
Dębno Małe (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
19,59
|
Skarb Państwa
|
|
6.
|
Fabryczne (Tylickie) (s.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Tylice
|
36,21
|
Gmina Nowe Miasto Lubawskie
|
|
7.
|
Gil (s)
|
Nowe Miasto, Biskupiec
|
Jamielnik, Krotoszyny
|
5,93
|
Skarb Państwa
|
|
8.
|
Głowin (Głowińskie) (pł.) - fr.
|
Biskupiec
|
Ostrowite
|
40,18
|
Skarb Państwa
|
|
9.
|
Gryźliny (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Gryźliny
|
32,4
|
Skarb Państwa
|
|
10.
|
Jakubkowo (pł.)
|
Grodziczno
|
Zajączkowo
|
12,01
|
Skarb Państwa
|
|
11.
|
Jeziorko (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
1,59
|
Skarb Państwa
|
|
12.
|
Kakaj (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
43,64
|
Skarb Państwa
|
|
13.
|
Kamienny Most (Prątynia) (pł.)
|
Biskupiec
|
Ostrowite
|
19,33
|
Skarb Państwa
|
|
14.
|
Karaś (pł.)
|
Biskupiec
|
Wonna
|
141,81
|
Skarb Państwa
|
|
15.
|
Katlewo (pł.)
|
Grodziczno
|
Montowo
|
9,74
|
Skarb Państwa
|
|
16.
|
Kiełpińskie (Rynek) (pł.)
|
Grodziczno
|
Rynek
|
80,00
|
Skarb Państwa
|
|
17.
|
Kociołek I (s.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
7,24
|
Skarb Państwa
|
|
18.
|
Kociołek II (s.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
1,00
|
Skarb Państwa
|
|
19.
|
Księże (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
5,29
|
Gmina Biskupiec
|
|
20.
|
Kuligi (-)
|
Grodziczno, Nowe Miasto
|
Kuligi, Tylice
|
3,67
|
Skarb Państwa
|
|
21.
|
Kutel (s.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Jamielnik
|
2,48
|
Skarb Państwa
|
|
22.
|
Lekarty (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
48,7
|
Skarb Państwa
|
|
23.
|
Linowiec (pł.)
|
Grodziczno
|
Linowiec
|
11,48
|
Skarb Państwa
|
|
24.
|
Lubek (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
1,06
|
Skarb Państwa
|
|
25.
|
Łąkorek (Łąkorz) (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
168,00
|
Skarb Państwa
|
|
26.
|
Mierzyn (pł.)
|
Biskupiec
|
Mierzyn
|
9,58
|
Skarb Państwa
|
|
27.
|
Mierzyńskie (pł.)
|
Biskupiec
|
Mierzyn
|
10,18
|
Skarb Państwa
|
|
28.
|
Moszyska (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
3,1
|
Skarb Państwa
|
|
29.
|
Mozedel (Modzel) (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
2,86
|
Skarb Państwa
|
|
30.
|
bez nazwy
|
Grodziczno
|
Mroczno
|
5,49
|
Skarb Państwa
|
|
31.
|
Nielbark II (pł.)
|
Kurzętnik
|
Brzozie Lubawskie, Nielbark
|
23,62
|
Skarb Państwa
|
|
32.
|
Nowy Dwór (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Nowy Dwór
|
3,55
|
Skarb Państwa
|
|
33.
|
Okonek (s.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
3,75
|
Skarb Państwa
|
|
34.
|
Okoniszek (s.)
|
Grodziczno
|
Rynek
|
3,23
|
Skarb Państwa
|
|
35.
|
Olga (s.)
|
Grodziczno
|
Nowe Grodziczno
|
10,27
|
własność prywatna
|
|
36.
|
Osetno (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz, Osetno
|
39,29
|
Skarb Państwa
|
|
37.
|
Ostrowite (pł.)
|
Biskupiec
|
Ostrowite
|
30,05
|
Skarb Państwa
|
|
38.
|
Pawłówko) (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
9,40
|
Skarb Państwa
|
|
39.
|
Piotrowickie (pł.)
|
Biskupiec
|
Piotrowice
|
10,74
|
Skarb Państwa
|
|
40.
|
Płociczenko (s.)
|
Biskupiec
|
Piotrowice
|
4,53
|
Skarb Państwa
|
|
41.
|
Płociczno (pł.)
|
Biskupiec
|
Ostrowite
|
11,00
|
Skarb Państwa
|
|
42.
|
Przedsień (pł.)
|
Biskupiec
|
Krotoszyny
|
8,19
|
Skarb Państwa
|
|
43.
|
Radomno (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Radomno
|
110,59
|
Skarb Państwa
|
|
44.
|
Rubkowo (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Gwiździny
|
7,87
|
Skarb Państwa
|
|
45.
|
Skarlin (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Skarlin
|
299,83
|
Skarb Państwa
|
|
46.
|
Studa (pł.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Jamielnik, Gryźliny
|
36,68
|
Skarb Państwa
|
|
47.
|
Środkowe (s.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Tylice
|
22,38
|
własność prywatna
|
|
48.
|
Trupel (pł.)(Szwarcenowo) - fr
|
Biskupiec
|
Szwarcenowo
|
57,70
|
Skarb Państwa
|
|
49.
|
Tylickie Górne (s.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Tylice
|
9,13
|
własność prywatna
|
|
50.
|
Wardęgowo (s.)
|
Biskupiec
|
Osetno
|
2,75
|
Skarb Państwa
|
|
51.
|
Wieczorowe (s.)
|
Nowe Miasto Lubawskie
|
Skarlin
|
9,98
|
Gmina Nowe Miasto Lubawskie
|
|
52.
|
Wielki Staw (pł.)
|
Biskupiec
|
Łąkorz
|
28,8
|
Skarb Państwa
|
|
53.
|
Wielkie Partęczyny (pł.)
|
Kurzętnik
|
Tereszewo
|
339,56
|
Skarb Państwa
|
|
54.
|
Wólka (pł.)
|
Grodziczno
|
Kuligi
|
2,35
|
Skarb Państwa
|
|
55.
|
Wonna (s.)
|
Biskupiec
|
Wonna
|
3,72
|
Skarb Państwa
|
|
56.
|
Żaleń (pł.) - fr.
|
Biskupiec
|
Ostrowite
|
3,23
|
Skarb Państwa
|
|
57.
|
bez nazwy
|
Grodziczno
|
Mroczenko
|
3,34
|
własność prywatna
|
pł. - woda płynąca (jezioro przepływowe)
s. - woda stojąca (jezioro bezdopływowe i bezodpływowe)
(-) - brak wykazanej geodezyjnie wody
fr. - częściowo w granicach powiatu
UWAGA: klasyfikacja wód podana została w oparciu o dane geodezyjne i może odbiegać od stanu faktycznego
Gleby
Ważnym czynnikiem środowiska naturalnego są gleby. Występują głównie gleby pseudobielicowe (płowe) i brunatne, które powstały z piasków, żwirów i glin zwałowych. Okolice miasta pokryte są głównie glebami płowymi. Najbardziej przydatne dla rolnictwa są gleby wytworzone z glin. Część gleb pochodzenia mineralnego, wytworzona z piasków, posiada niższe klasy bonitacyjne i ze względu na słabą przydatność rolniczą jest zalesiana.
Występują stosunkowo bogate zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna).
Flora
Podobnie, jak środowisko abiotyczne, szata roślinna również jest niezmiernie urozmaicona, zwłaszcza wyraźnie zaznaczającymi się w krajobrazie terenami leśnymi. Zróżnicowanie i urozmaicenie przyjmowane jest powszechnie za miernik wartości przyrodniczych i krajobrazowych. Pod względem szaty roślinnej powiat nowomiejski, podobnie jak reszta województwa, uznawany jest za bardzo interesujący. Lasy mieszane strefy umiarkowanej są naturalną formacją roślinną - zbiorowiskiem klimaksowym.
W bezpośrednim sąsiedztwie Nowego Miasta Lubawskiego występują jedynie małe zgrupowania drzew. Większe powierzchnie leśne rozpoczynają się już 3-5 km na północ od Nowego Miasta Lubawskiego i ciągną się w kierunku północnym. Drugi duży kompleks leśny, rozpościerający się południkowo w odległości ok. 10 km na zachód od miasta, stanowią lasy Pojezierza Brodnickiego. Ogólnie lesistość powiatu jest stosunkowo niska - wynosi 19,5%. Jest wyraźnie niższa niż średnia krajowa (28,5%), a szczególnie wojewódzka (29,3%). Dominują lasy państwowe, udział lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa wynosi kilka procent. Głównym składnikiem drzewostanów jest sosna, a jej udział wynosi do 80%. Duży jest udział dębu (5,5%) i brzozy (3,7%). Pod względem geobotanicznym okolice Nowego Miasta mają charakter przejściowy. Świadczą o tym m.in. przebiegające w jego bliskości granice trzech krain geobotanicznych: Pojezierza Pomorskiego, Zachodniopomorskiego Pasa Przejściowego i Pojezierza Mazurskiego. W obrębie powiatu biegną też granice zasięgów takich drzew, jak: buk, jawor, brekinia, cis i paklon.
Najcenniejszą szatą roślinną dysponują niewątpliwie okolice Welu, które zachowały walory zbiorowisk naturalnych. Występują unikatowe fitocenozy: fragmenty grądów z bukiem, brzeziny bagienne, łęgi źródliskowe, mszyste zbiorowiska nisko- i przejściowotorfowiskowe. Pośród roślin występuje wiele gatunków chronionych, w tym: pomocnik baldaszkowaty, turówka niska, bażyna czarna, widłak jałowcowaty, goździsty i spłaszczony, skrzyp olbrzymi, pluskwica europejska. Licznie występują gatunki z rodziny storczykowatych - będące pod ścisłą ochroną - jak lipiennik Loesela, kruszczyk błotny i szerokolistny, gnieźnik leśny, storczyk szerokolistny, krwisty i Fuchsa, listera jajowata i sercowata, wyblin jednolistny. Z reliktowych gatunków swoje stanowiska mają tam arnika górska i gwiazdnica grubolistna. Spośród grupy rzadko spotykanych gatunków w dolinie Welu rosną: ciemiężyk białokwiatowy, dziurawiec skąpolistny, borówka bagienna, narecznica grubolistna, rutewka orlikolistna. Występowanie porostu brodaczki jest wskaźnikiem czystego powietrza.Na terenie powiatu występuje kilkadziesiąt gatunków roślin chronionych, z czego większość to rośliny zielne. Duży udział chronionych gatunków roślin związany jest z torfowiskami i obszarami podmokłymi, dlatego szczególnie ważna jest potrzeba zachowania tych siedlisk. Cenne są też zbiorowiska roślinności wodnej i szuwarowej, a także leśnej. Dobrze zachowane siedliska torfowiskowe znajdują się w dolinie rzeki Skarlanki i bezodpływowych leśnych zagłębieniach. Ostoją interesujących gatunków są ekosystemy źródliskowe tworzące się w dolinach rzecznych, przy brzegach wysokich rynien jeziornych (np. na północny wschód od jeziora Zwiniarz).
Fauna
Okolice Nowego Miasta Lubawskiego należą do zoogeograficznej krainy południowo-bałtyckiej. Otwarte przestrzenie, brak zasadniczych przeszkód terenowych sprawiają, że obszar ten posiada dogodne warunki do swobodnego przenikania różnych elementów faunistycznych, co tym samym nie sprzyja wyodrębnianiu się lokalnej, specyficznej fauny. Można stwierdzić, że jest to typowa fauna Niżu Polskiego. Większość zwierząt pospolitych występujących w Polsce, reprezentowanych jest również na tym terenie.
Z większych zwierząt występują tu m.in.: łoś, jeleń szlachetny, jeleń sika, daniel, sarna i dzik; z drapieżników: lis, tchórz, jenot, kuna domowa (kamionka) i leśna, gronostaj, łasica oraz borsuk. Pospolite są zając i królik. Ostatnio wykazano dość liczną obecność bobra.
W ciągu ostatnich latach znacznie zwiększyła się też liczebność wydry, mogącej przy tej wielkości populacji powodować znaczne straty w rybostanie. Niepożądana jest również nadmierna liczebność bardzo ekspansywnej norki amerykańskiej, również wyrządzającej szkody w rybostanie oraz wśród ptactwa wodno-błotnego. Drobne gryzonie reprezentują m. in. mysz polna, nornica ruda i polnik zwyczajny, z większych wymienić można wiewiórkę, piżmaka i karczownika. Spośród nietoperzy występuje około połowa gatunków notowanych w kraju. Spotykane owadożerne to: jeż europejski, ryjówka aksamitna i malutka, kret, rzęsorek rzeczek.
Urozmaicony jest świat ptaków, występują dość pospolite kaczki: krzyżówka, cyranka, cyraneczka, podgorzałka, tracz nurogęś, płaskonos, czernica, lecz również i rzadziej spotykane: świstun, lodówka, gągoł; gęsi: gęgawa, białoczelna i zbożowa (na przelotach). Nierzadki jest kormoran i mewy: śmieszka, pospolita i żółtonoga. Ponadto można spotkać: perkozy, sieweczką rzeczną, czajkę, brodźca krwawodziobego, rybitwę czarną, żurawia, zimorodka, łabędzia niemego, bociana białego i czaplę siwą. Na polach i łąkach występują m.in. kuropatwy, bażanty i przepiórki. Z ptaków drapieżnych występują: jastrząb, myszołów, krogulec, pustułka, rybołów, kania ruda i czarna, błotniak stawowy. Zimuje myszołów włochaty. Z sów spotkać można: sowę uszatą, płomykówkę, puszczyka, pójdźkę. Spośród ptaków leśnych licznie reprezentowane są: dzięcioły: czarny, duży, zielony i dzięciołek, a poza tym gil i dziwonia. Do ptaków spotykanych w miastach zaliczyć można gołębie: sierpówkę, grzywacza i turkawkę. Największymi osobliwościami ornitofauny są: bocian czarny, nur czarnoszyji, pluszcz, orlik krzykliwy i bielik (dolina Welu i Skarlanki). W dolinach rzecznych występuje zimorodek.
Wśród występujących tu gadów najliczniejsze są jaszczurki: zwinka, żyworódka i padalec. Z węży obecne są zaskroniec (dość liczny) i żmija zygzakowata.
Płazy mają przedstawicieli w takich gatunkach, jak: kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, ropucha zielona i paskówka, traszka zwyczajna, i mniej liczna grzebieniasta. Występują również pospolite na Niżu Polskim gatunki żab i ropuch (żaba jeziorkowa, trawna, śmieszka, ropucha szara).
Drwęca i Wel, rzeki o stosunkowo czystej wodzie i szybkim biegu, stwarzają warunki do występowania ryb łososiowatych: pstrąga potokowego i troci wędrownej, a także gatunku krytycznie zagrożonego, wg Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt - łososia.
W Welu spotykamy rzadkie gatunki ichtiofauny: lipienia, chronionego na postawie Konwencji Berneńskiej, będące pod ścisłą ochroną gatunkową: strzeblę potokową, głowacza białopłetwego i kozę oraz umieszczone w Czerwonej Księdze Zwierząt: piekielnicę oraz należącego do gromady krągłoustych minoga strumieniowego. Populacja piekielnicy w Welu jest bardzo silna, prawdopodobnie utrzymuje się co najmniej na poziomie uważanej za najbardziej znaczącą w kraju, populację tego gatunku w Pasłęce.
Prawdopodobne jest występowanie w zespole ichtiofauny rzeki Wel dalszych 2 gatunków chronionych: śliza i głowacza pręgopłetwego. Poza tym w rzekach i jeziorach powszechnie występują znane ryby: szczupak, okoń, sandacz, jazgarz, płoć, wzdręga, leszcz, krąp, karp, lin, karaś, węgorz, kleń, jaź, miętus, ukleja, słonecznica, ciernik, cierniczek itd. W większych i głębszych jeziorach, np. Skarlińskim i Łąkorku występują głąbielowate: sieja i sielawa. Spotykana jest też rzadka, chroniona ściśle, różanka. Do spotykanych gatunków należy też doliczyć wprowadzone sztucznie do niektórych zbiorników w latach 60. karpia oraz azjatyckie ryby roślinożerne: tołpygę i amura. Ich liczebność w wodach otwartych jest śladowa, co nie jest jednak niepokojące, bo gatunki te obecnie jako obce polskiej ichtiofaunie uważa się za niepożądane. Niewskazane jest przenikanie do rodzimej ichtiofauny gatunków, takich jak pstrąg tęczowy - będący najczęściej uciekinierem z hodowli, oraz zawleczony do zbiorników stawowych czebaczek amurski - stwierdzony w Prątniczce, poniżej stawów w Montowie.Fauna bezkręgowców jest bogata i stosunkowo dobrze poznana. Stwierdzono np. 1800 gatunków motyli, tj. ok. 60% gat. Polski. W okolicach Welu występuje nawet unikatowa lepidopterofauna, charakterystyczna dla okolic górskich. Spotykanymi przedstawicielami rzadkiej entomofauny są również chrząszcze: jelonek rogacz, rohatyniec nosorożec, obydwa występujące w dąbrowach, i kozioróg dębosz. Mięczaki reprezentują, pomijając gatunki znane, zatoczek gładki i przytulik strumieniowy. Stosunkowo często można spotkać ślimaki bezmuszlowe - pomrowy.